Winst verdelen
De jaarcijfers zijn weer binnen. Shell: 38,4 miljard. Exxon 55,4 miljard. BP: 27.7 miljard. Fijn om er warmpjes bij te zitten…
In de ‘gewone economie’, waar bedrijven privébezit zijn, doet de eigenaar (vaak: de aandeelhouder) flink mee in de verdeling van de winst. Hij eigent zich een ruim stuk van de te verdelen taart toe. Dat doet hij, niet omdat hij actief heeft meegewerkt in de bedrijfsactiviteit maar op grond van het feit dat hij (mede-)eigenaar is. Hij heeft een stukje van het bedrijf gekocht en deelt daarom mee in het resultaat van het werken van degenen die ‘het echte werk doen’.
Best ‘bijzonder’, als je er bij stilstaat. De eigenaar/aandeelhouder staat langs de zijlijn van het echte economische proces, maar roept de werkenden steeds en dwingend toe dat er meer rendement gehaald moet worden. Waarom? Omdat hij het maximale rendement op zijn investering wil.
De ondernemingen die bij de Stichting Sleipnir zijn aangesloten doen dat anders. Zij werken met het kapitaal dat de Stichting in het bedrijf heeft ingebracht - en dat eigendom van de Stichting blijft. Het volle ondernemerschap (alle besluiten die het bedrijf en de bedrijfsvoering aangaan) liggen ín het bedrijf, bij degenen die er werken (en al dan niet ondernemer zijn). Die besluiten worden dus niet ingekleurd door het eigenbelang van de eigenaar/aandeelhouder. De onderneming draagt elk jaar één procent van het kapitaal dat de Stichting in de onderneming heeft gestoken af, als vergoeding voor het gebruik van dat kapitaal. En over de verdeling van het bedrijfsresultaat (de winst) bestaan nadere afspraken met de Stichting: eerst het inkomen van de ondernemer en zijn/haar medewerkers, dan komt - als er voldoende winst is - de Stichting voor een stukje aan de beurt; dan (als er nog meer winst is) weer de ondernemer voor een stukje, dan weer de Stichting en zo door tot de winst verdeeld is.
De winst die zo bij de Stichting komt, is vervolgens beschikbaar: om in de betreffende onderneming te werken wanneer daar aanleiding voor is; om weer in nieuwe/andere ondernemingen te laten werken of om weggeschonken te worden, aan initiatieven/doelen die te maken hebben met de vrije ontwikkeling van onderwijs, kunst, wetenschap enzovoort.
Denk nu nog eens terug aan de miljarden winst van Shell, Exxon, BP, …