Bij Sleipnir doen we het zonder ‘papieren tijgers’: geen meerjarenplannen, geen targets, geen meeslepende vergezichten. Wel is er een duidelijke richting: een eerlijke economie die zo zorgvuldig als kan omgaat met mens en aarde. Eerlijke prijzen, eerlijke verhoudingen, transparant samenwerken.
In Stichting Sleipnir zijn 35 ondernemingen verbonden die zich zó hebben georganiseerd dat zij geen privébezit zijn of kunnen worden. Bij Coöperatie Sleipnir zijn nog eens zo’n 25 ondernemingen aangesloten. Samen werken zij aan een andere economie.
Over de ervaringen die zij in de praktijk opdoen; over de instrumenten die binnen Sleipnir ontwikkeld worden en over de achterliggende ideeën en idealen vind je alles in de eenmalige krant die net verschenen is.
Sinds 1984 zetten Sleipnir-ondernemers concrete stappen op weg naar een economie die recht doet aan mens en aarde. Die kring van ondernemers is de afgelopen jaren sterk gegroeid en de belangstelling voor de 'Sleipnir-werkwijze' neemt toe. - Er is nu een krant beschikbaar die veel informatie biedt over praktijk en achterliggende idealen van Sleipnir.
Het begint een traditie te worden: het Eigendom Anders Festival. Dit jaar vindt het festival plaats in Uffelte (Drenthe). Maak kennis met het anders omgaan met eigendom en degenen die zich daar sterk voor maken.
Neelie Kroes, Jeroen Dijsselbloem en Constantijn van Oranje maken zich er sterk voor. Op het ministerie van financiën wordt het idee onderzocht. - Wij voegen er nog een voetnoot aan toe.
Komende zaterdag, 12 april, vindt de vierde bijeenkomst plaats in het kader van de pilot van de 'ondernemersopleiding' die binnen Sleipnir in voorbereiding is. De opleiding wil de kennis en de vaardigheden stimuleren die behulpzaam zijn om op een 'andere manier' te ondernemen.
Hierbij een bericht over de crowdfundingsactie ‘Mooi weerdinge’ die we met onze stichting Mensen voor de aarde op 4 december jl. gestart zijn.
De actie is wonderwel geslaagd, mede dankzij enkele schenkingen van leden van Sleipnir. Er is uiteindelijk €94.000,- geschonken en €26.000,- aan renteloze of laagrentende leningen binnengekomen.
Begin maart was de eigendomsoverdracht van de 1,6 ha grond bij de notaris. Sabijn Peeters gaat de grond bewerken, hieronder de reactie die ze op haar website www.mooiweerdinge.nl schreef:
Zó kan het je als ondernemer vergaan: dat je zó bezig bent met de opbouw van je bedrijf, het waarmaken van je plannen of het pakken van de kansen dat je eigenlijk geen echt antwoord hebt op de vraag: hoe gaat het met je onderneming?
Kort door de bocht? Als producten de juiste prijs hebben is de economie gezond. In de komende bijeenkomst van de Sleipnir ondernemersopleiding is prijsvorming het hoofdthema. Hoe kom je als ondernemer tot de prijs voor wat je gedaan hebt?
Vast en zeker is er nog een lange weg te gaan… maar elk stapje in de goede richting is er één! In de afgelopen maanden hebben zich verschillende ondernemingen bij Sleipnir aangesloten.
Kansen zien. Een product waaraan behoefte bestaat. Een dienst die mensen verder helpt. Weten dat je het kunt. Plezier hebben in het oefenen en inzetten van je kwaliteiten. Doen wat nodig is. De mensen vinden die daar aan mee kunnen werken. Dat zijn allemaal kanten van het ondernemerschap.
Het ondernemerschap in een bij Sleipnir aangesloten onderneming vergt daarnaast nog andere kwaliteiten.
Het vraagstuk van het eigendom (van ondernemingen, van grond) waaraan wij met Sleipnir werken, is 'de olifant in de kamer'. Die olifant staat daar, levensgroot, vult de ruimte - en geen mens die hem ziet of wil zien.
De samenleving heeft behoefte aan bekwame ondernemers die zich ten doel stellen behoeften te vervullen; ondernemers hebben behoefte aan het ontwikkelen van capaciteiten en inzichten die hen in staat stellen bij te dragen aan een gezonde economie.
Sleipnir maakt zich sterk om ondernemersvaardigheden te stimuleren en om (jonge) ondernemers die aan een andere economie willen bouwen op weg te helpen.
Het tafereel: we kijken naar een boerenbedrijf in Nederland, zeg een melkveebedrijf met zo’n 35 ha grond.
Hoofdpersoon: De hoofdpersoon is een boer is op leeftijd, hij heeft lang en hard gewerkt en wil of kan het bedrijf niet meer voortzetten.
De plot:
"Ik heb misschien het zaadje geplant, maar er hebben meer dan driehonderd mensen bij dit bedrijf gewerkt", zegt Vletter. "Die hebben allemaal water gegeven, gesnoeid. En dan mag ik het geld mee naar huis nemen, toevallig omdat ik de oprichter ben? Doe toch normaal!"
John Hogervorst, oprichter/uitgever van Sleipnir-onderneming Nearchus CV, is te zien en te horen in een uitgebreid gesprek met Durk Kooistra in een van de vele podcastst van De Nieuwe Wereld.
Voor de derde keer organiseert Jennifer Benson het Eigendom Anders Festival: op 11 september a.s. in De Hof van Moeder Aarde in Neede,
Het eigendomsrecht op grond (en kapitaal) moet worden omgezet in een in tijd begrensd gebruiksrecht. Dat principe ligt aan de basis van de praktijk van de Sleipnirondernemingen. Wouter Kamphuis, biodynamisch boer én aangesloten bij de Sleipnir Coöperatie, schreef er een kort maar krachtig artikel over dat werd gepubliceerd in Nieuwe Oogst.
Andermans eigendom vernielen, of stelen, mag niet. Een ander mens fysiek geweld aandoen of discrimineren ook niet. Wat wél mag: landbouw bedrijven ten koste van dieren en het milieu. Industriële processen die omwonenden ernstige gezondheidsschade toebrengen. Werknemers uitbuiten, consumenten bedotten, jongeren verslaafd maken – en vul maar aan.
Er is meer narigheid toegestaan dan verboden.
“Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat aandeelhouders de wereld aansturen?”, zo vragen Dirk Schoenmaker (hoogleraar financiering) en Hans Stegeman (hoofdeconoom Triodos Bank) zich af in een opinieartikel in NRC (13/5/24).
Is nog niet voldoende blootgelegd, en tot algemeen bewustzijn gekomen, dat de economie zoals wij die kennen niet alleen heel veel waarde schept, maar ook permanent schade toebrengt (aan mens en aarde) en dat dit zo zal blijven zolang het kale winststreven in het bedrijfsleven overheersend is?
De belangstelling voor de werkwijze van Sleipnir groeit. Het aantal vragen om nadere informatie van de kant van ondernemers en initiatiefnemers die onderzoeken of zij zich bij Sleipnir kunnen aansluiten neemt ook toe. Om in elk geval een deel van die vragen te kunnen beantwoorden is er een pagina Veelgestelde vragen aan deze website toegevoegd.
Sleipnir beweegt zich nu op twee vlakken: de stichting waarin het eigendom en het kapitaal van de aangesloten bedrijven zit, en een coöperatie die in bredere zin actief wil bijdragen aan een andere economie. Sleipnir zelf wil niets, er is geen enkele machtsverhouding want het bestaat alleen uit vertegenwoordigers van de aaneengesloten bedrijven.
Maandag 26 februari waren de leden van de Sleipnir Coöperatie bijeen. Kan een Algemene Ledenvergadering bijzonder zijn? Een vergadering waar je met voldoening naar terugkijkt?
Warmenbol Biobieren is een van de bedrijven van over de grens die aangesloten zijn bij Sleipnir. In Vlaanderen brouwt Paul Warmenbol sinds 2015 bier dat uitsluitend met biologische of biologisch-dynamische ingrediënten wordt gebrouwen.
Het boek van Nina Korte en Gijsbert Koren (zie het bericht van 6 december) genereert aandacht voor het grootste manco van de moderne economie: het 'eigendomsvraagstuk'.
Het is interessant om te onderzoeken hoe dat in de loop van de geschiedenis tot stand gekomen is. Hoe is het gekomen dat 'grond', 'natuur' - en ik voeg er 'kapitaal' aan toe - privé-eigendom kunnen zijn? Het woord privé komt van het Latijnse privare dat onder andere 'roven' als betekenis heeft.
‘Veel mensen zeggen dat het een moedige stap is, maar ik vind het gewoon een logische stap’, vertelt Mark Vletter, oprichter en eigenaar van telecomprovider Voys. Vletter geeft het grootste deel van zijn bedrijf weg.
Op 25 september waren vertegenwoordigers van de 25 bij Stichting Sleipnir aangesloten ondernemingen bijeen. Plaats van samenkomst was De Werfklas in Culemborg, de ook bij Stichting Sleipnir aangesloten school voor basis- en middelbaar onderwijs.
'Ons bedrijf is niet van ons. En het kapitaal dat we hebben is ook niet van ons, maar van de gemeenschap, dat is fascinerend! Het gaat helemaal in tegen het huidige narratief, dat ik iets kan bezitten.'
In het tijdschrift Driegonaal verscheen een interview met Dave Hardy, van De Tuinen van Kraaybeekerhof, een Sleipnironderneming.
Oprichter Hans van den Broek van The Shore is altijd goed voor een paar rake en heldere uitspraken. De Ondernemer bezocht deze Sleipnirondernemer, oprichter van de Scheveningse surfschool en strandtent.
Het ontstaan van Sleipnir is verbonden met het ontstaan van Odin. Vanaf de oprichting van Odin was Sleipnir de stichting waarin het eigendom werd ondergebracht. En al is het aantal Sleipnirbedrijven flink gegroeid: Odin is nog altijd de grootste in de kring.
Voor het raam staat een kandelaar met zeven mooie waskaarsen. Het kan eigenlijk niet anders dan dat dit de woning is van Sebas, vennoot bij Dipam. Hier ontmoeten we elkaar voor een gesprek over hoe het geld uit het liquiditeitsfonds van de Sleipnircoöperatie werkt binnen dit bedrijf.
Er is weer een geactualiseerde folder over Sleipnir beschikbaar. De folder wordt onder meer verspreid via de bij Sleipnir aangesloten ondernemingen en organisaties. Én: je kunt de folder ook als pdf-bestand downloaden.
Samen anders ondernemen, waarom zou een bedrijf eigendom moeten zijn en niet 'van zichzelf'? Op 22 mei vond in Vinkeveen het Eigendom Anders Festival plaats.
Albert Heijn doet in drie AH to go-winkels een experiment: klanten die dat willen kunnen voor hun kopje koffie de ‘echte prijs’ betalen. In die echte prijs is een bedrag opgenomen voor de schade die door de productie aan het milieu is toegebracht en is een hogere vergoeding berekend voor de nu onderbetaalde arbeid.
Een mooi idee? – Maar waarom zou AH alleen op de kleintjes letten?
Een dag vol met gelijkgestemden met een verlangen naar een leefbare menselijke samenleving. Wat betekent het eigenlijk om een bedrijf van zichzelf te laten zijn? Wat is samen ondernemen, steward-ownership en wat betekent investeren werkelijk? Waarom zou grond en kapitaal een common moeten zijn en welke ondernemers doen dit al?
Er zijn allerlei goed te doordenken redenen waarom het verstandig is dat bedrijven geen privébezit kunnen zijn. Al die redenen samen genomen: een einde maken aan het privébezit van grond en bedrijven is goed voor mens (alle mensen) en aarde. - Maar in een andere laag kunnen we dat ook ontdekken.
Van wie is Olles Huis? Een dialoog over het eigendom van organisaties
De jaarcijfers zijn weer binnen. Shell: 38,4 miljard. Exxon 55,4 miljard. BP: 27.7 miljard. Fijn om er warmpjes bij te zitten…
In de ‘gewone economie’, waar bedrijven privébezit zijn, doet de eigenaar (vaak: de aandeelhouder) flink mee in de verdeling van de winst. Hij eigent zich een ruim stuk van de te verdelen taart toe. Dat doet hij, niet omdat hij actief heeft meegewerkt in de bedrijfsactiviteit maar op grond van het feit dat hij (mede-)eigenaar is. Hij heeft een stukje van het bedrijf gekocht en deelt daarom mee in het resultaat van het werken van degenen die ‘het echte werk doen’.
Hoe wordt het geld ingezet dat in de Sleipnircoöperatie via het Liquiditeitsfonds beschikbaar is voor de aangesloten ondernemers?
Judith van El, bestuurslid van de coöperatie, doet verslag van haar gesprek met een Sleipnir-ondernemer die met behulp van leningen uit het fonds zijn plannen waar kan maken.
Eén van de vraagstukken die de bij Sleipnir aangesloten ondernemingen gezamenlijk proberen aan te pakken, hangt samen met de behoefte aan krediet voor ondernemers die kapitaal nodig hebben om hun plannen te realiseren. Dan kan het gaan om een investering in een nieuwe machine, inventaris, een bedrijfsbus en al het andere dat voor een onderneming nodig kan zijn.
Damaris Matthijsen, oprichtster van en sinds jaar en dag verbonden met EconomyTransformers - lid van de Coöperatie Sleipnir - publiceerde Vrij, gelijk & samenleven, dat onlangs verscheen en dat een weerslag geeft van haar ervaringen en inzichten met het werken aan een andere economie.
Nu het besef dat het huidige economische systeem onhoudbaar is, en dat het structureel ánders moet, steeds meer doordringt... is het eigenlijk niet heel verwonderlijk dat de manier waarop Sleipnirbedrijven opereren op een groeiende belangstelling mag rekenen.
Op 31 oktober is het zover: dan opent Odin de 30e winkel! Nou ja, na twee klusdagen, op 2 november openen de deuren echt.
Bio bij Jansen in Leeuwarden, nu nog onder leiding van Greet Jansen, is een gezellige biologische speciaalzaak. Greet heeft een tijd gezocht naar een geschikte opvolger, en heeft die gevonden in Odin.
Op 18 september organiseert Vanadis Uitvaartverzorging een bijzonder festival in de theetuin Vierakker: een festival waar stil wordt gestaan bij het thema vergankelijkheid. De dag is gevuld met demonstraties, lezingen, gesprekken, muziek, workshops en voorlichting.
De vennoten van Werkplaats De Smidse in Driebergen hebben te horen gekregen dat zij voor eind december dit jaar hun huidige werkplaats moeten verlaten. Eerder was er nog de hoop dat zij misschien nog een aantal jaar konden blijven, of dat er meer overleg zou zijn tussen beide partijen, maar deze verwachtingen zijn niet uitgekomen.
Werken bij een onderneming die is aangesloten bij Sleipnir? Dat geeft je de mogelijkheid om voor meer dan 'voor jezelf' te werken. Er is een vacature bij Werkplaats de Smidse.
Wouter en Kathinka Kamphuis zijn met hun boerderij 't Leeuweriksveld lid geworden van de Sleipnir Coöperatie. Al lang geleden hebben zij ervoor gekozen de grond van hun bedrijf niet in privébezit te hebben.
Odin Foodcoop telt tegenwoordig 28 winkels, een aantal dat nog steeds geleidelijk toeneemt. Niet alleen is Odin een onderneming die niet in privébezit is, ook bijzonder is dat Odin voor de coöperatievorm gekozen heeft. Klanten, medewerkers en financiers zijn allen lid van de coöperatie. In de 28 winkels hebben alle artikelen twee prijzen: een ‘gewone’ prijs en een (lagere) prijs die voor de leden van de coöperatie geldt.
Op 14 februari organiseerde de Sleipnir Coöperatie een themabijeenkomst die door zo’n 50 mensen bezocht werd. Daaronder natuurlijk veel coöperatieleden maar ook een aantal introducées die nader kennis wilden maken met de samenwerking en achtergronden van Sleipnir.
Een gestage groei - is een gezonde groei. Het aantal ondernemers dat zich bij Sleipnir aansluit neemt voortdurend toe.
Sleipnir-ondernemers zijn in veel gevallen bij uitstek pioniers. Ze zijn actief in vernieuwende branches of kijken met een nieuwe blik naar de bestaande praktijk en brengen daar nieuwe gedachten binnen.
In 2022 vindt in de provincie Flevoland de Floriade plaats, het grootscheepse internationale evenement op het gebied van landbouw, natuur en -nu ook- voeding.
“Hoe kan grondbezit eigenlijk bestaan? Ik vind het opvallend dat deze basale vraag zo weinig wordt gesteld. Ons huidige systeem van eigendom en zeggenschap over land veroorzaakt zo veel van onze grootste problemen: het verdwijnen van diersoorten en ecosystemen, de uitsluiting en marginalisering van zo veel mensen, het gebrek aan woonruimte in talloze steden – in hele delen van de wereld zelfs –, het gebrek aan publieke ruimte in onze steden, dat we nauwelijks toegang hebben tot de natuur...”
Een beetje flauw om het zo te zeggen, maar Sleipnir-onderneming Nederhout 'timmert aan de weg'. Nederhout werkt met Nederlands hout en verzorgt, vaak in maatprojecten, meubels, inrichting e.d. in de horeca, in bedrijven of thuis.
Duurzaamheid, iedereen heeft het erover. Bij Sleipnir heeft duurzaamheid niet alleen te maken met de aarde en het milieu, maar ook met wat 'sociaal duurzaam' is: zó ondernemen dat je bouwt aan duurzame verbindingen met alle betrokkenen.
Zonder investeerders en ‘kwartaaltargets’ kan het in de dagelijkse activiteit van De Sprank gaan waar het in de kern ook om zou moeten gaan: om de zorg voor de kinderen.
De bij Sleipnir aangesloten ondernemers gaan bewust anders om met het eigendom van hun onderneming. Bijzonder? Ja en nee. Nee omdat het goed beschouwd een vreemd idee is om te denken dat je een onderneming kunt bezitten. Ja omdat de meeste ondernemingen nog wel privébezit zijn.
Geld gaat de hele wereld rond. Maar wat zou het kunnen betekenen als geld in een kleinere kring rond gaat - en rond blijft gaan? Dat laatste wordt circulair geld genoemd: geld dat binnen een bepaalde kring of regio als geld gebruikt kan worden, en dat niet 'buiten de kring' kan.
Voor het vierde jaar op rij start eind september de Werkplaats voor de Toekomst, een stevige cursus waarin theorie en praktijk van de sociale driegeleding en het 'anders ondernemen' uitvoerig behandeld worden.
Jac Hielema (Economy Transformers) maakte een podcast met Hans van den Broek van surfschool/horecagelegenheid The Shore in Scheveningen.
Sinds de oprichting van de Coöperatie is er een gestage stroom van nieuwe leden. Sinds enkele maanden is De Haagse Boekerij lid van de Sleipnir Coöperatie geworden.
Op 24 september start Economy Transformers de Basisopleiding Samenlevenskunst — een opleiding bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in het zichzelf ontwikkelen tot Samenlevenskunstenaar vanuit vrij, gelijk, samen.
Ja, je werkt samen, ieder in je eigen bedrijf of bezigheid, aan een andere economie. Maar als je, vanwege Corona, lange tijd geen bijeenkomsten kunt organiseren, mis je ook het samenkomen: elkaar ontmoeten, bijpraten, horen waar de anderen mee bezig zijn, je eigen vraagstuk met deze of gene bespreken. Erik Lemmens van Werkplaats De Smidse was er snel bij om, nu het weer kan, een regionale Sleipnirbijeenkomst te organiseren in het midden van het land.
In Driegonaal, tijdschrift voor sociale driegeleding, verscheen een interview met Anja de Vletter, oprichtster van Kinderhuis Maminka in Havelte. Het Kinderhuis biedt kinderopvang in een heerlijke omgeving en bestaat al twaalf jaar. In een verder verleden was Anja actief in verschillende initiatieven met een sociaal-vernieuwende insteek. En zo ligt het in de lijn dat er inmiddels een verbinding is gelegd met Sleipnir en dat er een traject loopt waarin Kinderhuis Maminka zich bij Sleipnir gaat aansluiten.
De Korenmaat, biologische bezorgwinkel in Zeist, zoekt flexibel inzetbare bezorgers en verdelers.
